Բառարան

կենսաթոշակային ֆոնդի փայերի ձեռք բերման նպատակով կատարված կուտակային հատկացումների, դրանց հաշվին ձեռք բերված ակտիվների և դրանց կառավարման արդյունքում ստացված եկամուտների հանրագումար:

Որակավորված անկախ հաշվապահի կողմից պատվիրատուի հաշվապահական փաստաթղթերի ստուգումը' աուդիւոորական եզրակացություն կազմելու նպատակով:

Անհատ ձեռնարկատերն այն ֆիզիկական անձն է, որն իրավունք ունի, առանց իրավաբանական անձ կազմավորելու, ինքնուրույն, իր անունից եւ իր ռիսկով իրականացնել գործունեություն, որի հիմնական նպատակը գույք օգտագործելուց, ապրանքներ վաճառելուց, աշխատանքներ կատարելուց կամ ծառայություններ մատուցելուց շահույթ (եկամուտ) ստանալն է: Հայաստանում անհատ ձեռնարկատեր կարող Են լինել ՀՀ եւ օտարերկրյա գործունակ քաղաքացիները, ինչպես նաեւ քաղաքացիություն չունեցող այն անձինք, որոնց ձեռնարկատիրական գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքը չի սահմանափակված օրենքով: Անհատ ձեռնարկատեր չի կարող գրանցվել սնանկ ճանաչված այն ֆիզիկական անձը, որը դիմում տալու պահին չի կատարել սնանկ ճանաչելու համար հիմք հանդիսացած իր պարտավորությունները: Անհատ ձեռնարկատիրոջ ձեռնարկատիրական գործունեության նկատմամբ կիրառվում են օրենքով առեւտրային կազմակերպություններ համարվող իրաիրավաբանականանձանց գործունեությունը կարգավորող կանոնները, եթե այւ բան չի բխում օրենքից, այլ իրավական ակտերից կամ իրավահարաբերության էությունից:

Տնային տնտեսությունների անձնական եկամուտը' հանած հարկերը եւ անձնական սպառման ծախսերը: Դա Եկամուտների այն մասն է, որը չի ծախսվել սպառողական ապրանքների վրա Ել մնում է հարկերը վճարելուց հետ:

Պարտատոմսի, պարտամուրհակի, գրավագրի կամ աղ արժեթղթի վրա նշված գինը: Կարող է լինել շուկայի գնից բարձր կամ ցածր: Մարման ժամկետը հասնելիս պարտքային պարտավորությունը մարվում է իր անվանական արժեքով:

Արտադրության գործընթացում մարդկանց կողմից կատարվող մտավոր եւ ֆիզիկական բոլոր ծախսումները:

Բնակչության այն մասը, որն ընդգրկում է զբաղվածներին եւ աշխատանք որոնողներին:

Այն նշանակումն է, որը, սովորաբար, տեղակայվում է ապրանքների վրա նկարի, գրաֆիկական պատկերի, բառակապակցությունների և այլ նշանակումների (ձայնային, լուսային, գունային և այլն) տեսքով և ապահովում այդ ապրանքների տարբերակումը այլ ապրանքներից: Ապրանքային նշանը կոնկրետ կազմակերպության նշանն է (սիմվոլ), որն օգտագործվում է արտադրողի ապրանքի անհատականացման համար: Այն չի կարող օգտագործվել այլ ապրանքարտադրողների կողմից' առանց վերջինիս տիրոջ թույլտվության: Ապրանքային նշանը հատկապես, ենթակա է գրանցման, երբ ապրանքներն արտահանվում են արտասահման:

Միջոցառումների համալիր է, ըստ որի կարգավորված է ավանդատուների ներդրած միջոցների պաշտպանությունը բանկի կամ ավանդապահ այլ կազմակերպության սնանկացման դեպքում: ՀՀ «Կենտրոնական բանկի մասին» օրենքով բանկերը սկսած 2003 թ.-ի հուլիսի մեկից պարտավոր են տվյալ օրենքով սահմանված կարգով երաշխավորել ֆիզիկական անձանցից ներգրավված բոլոր դրամական եւ արտարժութային ավանդները' ԿԲ խորհրդի սահմանած չափով: Բանկի կողմից իրավաբանական անձանց ավանդների վերադարձն ապահովելու եղանակները սահմանվում են բանկային ավանդի պայմանագրով:

Թոդարկողը ներդրողներին է վաճառում նոր թողարկված արժեթղթերը եւ ի տարբերություն արժեթղթերի Երկրորդային շուկայի (որտեղ գնվում եւ վաճառվում են նախկինում թողարկված արժեթղթերը), այն արժեթղթերի իրացման գործընթացի առաջին փուլն է. Արժեթղթերի սկզբնական վաճառքին օգնող միջոցներից են Երաշխավորողները, բրոքերները եւ դիլերները:

Շրջանառության մեջ արժեթղթեր բաց թողնելն ու դրանց առաջին իրացման գործառությունն է

Դրամական միավոր, որը հնարավորություն է տալիս տարբեր երկրներին իրենց ազգային դրամներով՜ արտարժույթով, մասնակցել միջազգային տնտեսական հարաբերություններում. որի հիմքում ընկած է ւիոխա- ժեք հասկացությունը:

Ցանկացած օտարերկրյա պետության արժույթն է, որը ծառայում է որպես շրջանառության օրինական միջոց ել ֆինանսական հաշվառման հիմք տվյալ երկրում: Այս կամ այլ երկիրը արտարժույթը կարող է գնել սեփական արժույթով եւ օգտագործել արտերկրի հետ առեւտուր կամ ֆինանսական գործառնություններ կատարելիս: Արտարժույթը գնվում Եւ վաճառվում է արտարժույթի շուկաներում, բանկերի կողմից, ինչպես կանխիկ կամ չեկերով, այնպես էլ այդերկրների բանկերում արտարժութային հաշիվների մնացորդների շարժի ձեւով:

Արժեթղթերի շուկայական ռիսկի չափման միավոր: Ցույց է տալիս շուկայական պորտֆելի եկամտաբերության փոփոխության զգայունությունը: «Բետա» գործակցի միջոցով չափվում է կապիտալների շուկաների գնային մոդելի ռիսկը։

Տոկոսային եկամտի նկատմամբ հաշվարկված տոկոս

Ֆոնդային շուկայի գների դինամիկայի ընդհանուր ցուցանիշ է, որն արտացոլում է դրանում շրջանառվող արժեթղթերի ողջ ոլորտը: Այն միջին մեծություն է եւ հաշվարկվում է նախկին' բազիսային ժամանակաշրջանի, շուկայական գնահատման նկատմամբ:

Իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձ է, որը հանդիսանում է բաժնետիրական ընկերության մեկ կամ մի քանի բաժնետոմսերի սեփականատեր եւ որոնց միջոցով ունի բաժնային մասնակցություն տվյալ ընկերության գույքում: Կան երկու հիմնական տեսակի բաժնետերեր ա) արտոնյալ բաժնետոմսերի սեփականատերեր, որոնք ունեն հաստատագրված շահութաբաժին ստանալու եւ բաժնետիրական ընկերության լուծարման դեպքում բաժնետոմսերում ներդրած միջոցները ետ ստանալու առաջնահերթ իրավունք ի տարբերություն սովորական բաժնետոմսերի սեփականատերերի: բ) սովորական բաժնետոմսերի սեփականատերերը ենթարկվում են ավելի մեծ ռիսկի: Սովորաբար միայն նրանք ունեն ձայնի իրավունք ընկերության բաժնետերերի ընդհանուր ժողովում, ինչպես նաեւ' տնօրեններին ընտրելու իրավունք:

Առևտրային գործարքները ուղեկցող ծախսեր, որոնք ներառում են միջնորդական, ապահովագրական, բեռնման և այլ ծախսերը

Գների մակարդակի ընդհանուր անկումն է' կապված ապրանքե- րի (աշխատանքների, ծառայությունների) առաջարկվող ծավալի նկատմամբ պահանջարկի ընդհանուր ծավալի նվազման հետ: Գնանկումն ի տարբերություն գնաճի, բնորոշվում է գների աճի արագության նվազմամբ:

Տնտեսության մեջ գների ընդհանուր մակարդակի բարձրացումն է կամ դրամաշրջանառության գերհագեցումը դրամով, որը բերում է դրամական միավորի արժեզրկմանը, գնողունակության փոքրացմանը եւ համապատասխան ապրանքների եւ ծառայությունների աճին, որը պայմանավորված չէ դրանց որակի բարձրացմամբ:

Հատուկ ֆինանսական մարմին է, որը գործում է ֆինանսների նախարարությանն առընթեր կամ նրա կազմում: Գանձապետարանի գործառույթներում ներառվում են պետական բյուջեի նախագծի կազմումը եւ դրա կատարման նկատմամբ հսկողության իրականացումը (այդ թվում բյուջեի դրամարկղային կատարման կառավարումը), բյուջետային միջոցների ծախսման նկատմամբ հսկողությունը, ինչպես նաեւ պետական պարտքի սպասարկումը ել պետական արժեթղթերի թողարկումն ու դրա կատարման հսկողությունը:

Տնտեսավարող սուբյեկտների կողմից արտադրանքի տեսականու փոփոխումն ու ընդլայնումն է, արտադրության արդյունավետության բարձրացման նպատակով դրանց նոր տեսակների յուրացումն է, որոնք կարող են նպաստել եկամուտների ստացմանը սնանկացումից խուսափելու համար:

Տես նաեւ գնանկում - ինֆլյացիայի (սղաճ, գնաճ) հակառակ գործընթացն է, երբ տեղի է ունենում ապրանքների եւ ծառայությունների գնի իջեցում կամ այլ կերպ՝ այն շրջանառությունից ավելորդ թղթադրամը հանելու միջոցով դրամական զանգվածի պակասեցումն է: Այս գործընթացը երբեմն նախորդում է դրամական ռեֆորմներին Եւ նպաստում ոչ ցանկալի երեւույթների՝ հանգեցնում է տնտեսության զարգացման տեմպերի իջեցմանը, ներդրումների ծավալի նվազեցմանը, գործազրկության աճին:

ա) դեպոնացված արժեքները պահելու տեղ, պահեստարան, գանձատուն, բ) պահառու' կազմակերպություն, որն ի պահ է ընդունում դրամական միջոցներ, փաստաթղթեր, արժեթղթեր, դրանց հավաստագրեր և այլ արժեքավոր ակտիվներ: Դեպոզիտարիաներն առաջացել են որպես հաճախորդների արժեթղթերի պահառուներ, սակայն ժամանակի ընթացքում ընդլայ- նել են իրենց գործունեության ոլորտը եւ սկսել մատուցել արժեթղթերի սեւիականատերերի հաշվառման, սեփականության իրավունքի ամրագրման կամ այդ իրավունքը այլ անձանց Փոխանցման կազմակերպման գծով ծառայություններ:

Լատիներենից բառացի թարգմանությամբ' որեւիցե տեղ պահպանման տրված միջոցներն Են: Այլ առումներով' ա) այն տարբեր հաճախորդներից բանկերում ներգրավված դրամական

ավանդներն Են, բ) վարկային հիմնարկություններում պահպանման համար տրված դրամական միջոցներն ու արժեթղթերն են:

Ֆինանսական պայմանագրերում գնորդի դիրքը արտացոլող տերմին

Արժեթղթերի ֆիքսված տոկոսով եկամտաբերության և դրանց մարման ժամկետի միջև կապն արտացոլող կոր

Այն ակտիվներն են, որոնք ունեն մեկ տարուց ավելի ծառայության ժամկետ, օգտագործվում են արտադրական գործընթացում եւ նախատեսված չեն հաշվետու ժամանակաշրջանում վաճառելու համար:

Պայմանական հարաբերական ցուցանիշ, որը դիտվում է որպես ընկերության' վերջին մեկ տարվա ընթացքում ստացված ամբողջ շահույթի մեծության հարաբերությունը 100 բաժնետոմսերի ընթացիկ գնին: Գործնականում օգտագործվում է նաեւ այսպես կոչված գին֊շահույթ հարաբերությունը:

Պարտատոմսեր, որոնց վճարումը կատարվում է միայն մեկ անգամ: Պարտատոմսիվճարման ժամկետն անվանում են մարման ժամկետ։

Ֆինանսական հաշվետվության մեջ' շահույթը' հարկերը վճարելուց հետո

Կազմակերպության գույքն է կամ բոլոր տեսակի ակտիվներն են պարտւսվորությունները հանելուց հետո: Այն իրենից ներկայացնում է կազմակերպության սեփական կապիտալի մեծությունը: Կազմակերպության զուտ ակտիվների արժեքի ցուցանիշը հանդիսանում է կազմակերպության, որպես ամբողջական գույքային համալիրի հաշվեկշռային արժեքի որոշման հիմք:

Հասարակական գիտություն' սահմանափակ տնտեսական ռեսուրսների օգտագործման մասին' հասարակության անսւսհա- մանափակ նյութական պահանջմունքներն առավելագույն չափով բավարարելու համար:

Արժեկտրոնի տարեկան վճարման հարաբերությունը բաժնետոմսի շուկայական գնին։

Փաստացի եկամուտների Եւ ծախսերի հաշվեկշիռն է, որը ցույց է տալիս մարդկային տարբեր սոցիալական խմբերի ապրուստի միջին մակարդակը:

Ամենօրյա օգտագործման եւ սպառման համար ապրանքների և ծառայությունների վրա կատարված դրամական ծախսերն են, որոնք արտացոլվում են ընթացիկ հաշիվներում: 2) տվյալ ժամանակաշրջանում և տվյալ պահին իրականացվող եւ վճարվող ծախսերը: 3) բանկերի եւ այլ կազմակերպությունների կողմից կատարվող փոքր ծախսերն են, որոնք չեն Փոխհատուցվում հաճախորդների կողմից:

Այն գինը որով թողարկվում են արժեթղթերը: Պարտադիր չէ, որ հավասար լինի արժեթղթի անվանական արժեքին:

Հատուկ թղթի վրա տպագրած դրամանիշեր, որոնք համարվում են օրինական վճարամիջոց: Թղթադրամներն ըստ էության հանդիսանում Են պայմանական դրամ, քանի որ դրանց իսկական արժեքը, որը չափվում է դրամանիշի բանկնոտի պատրաստման վրա կատարված ծախսերով շատ անգամ փոքր է դրամանիշի վրա նշված անվանական արժեքից: Դրանք օգտագործվում են շնորհիվ իրենց էժանության ել դրանցով շրջանառություն կատարելու հարմարավետությամբ: Իրենց պատմական զարգացման ընթացքում թղթադրամները փոխարինել են մետաղադրամներին: Ունեն կեղծումից պաշտպանվելո մի քանի աստիճաններ: Թղթադրամները շրջանառության մեջ փոխարինում են լիարժեք փողին' ոսկուն եւ արծաթին:

Արժեթղթերի, արտարժույթի վաճառքի գործարքն է, ըստ որի գնորդը ստանում է արժեթղթերը, արտարժույթը գործարքի կնքման պահին, իսկ դրանց վճարումը կատարում է որոշակի ժամանակ անց' գործարքի կնքման պահին ամրագրված գնով կամ փոխարժեքով:

Ավանդ, որը ներդրվում է բանկում (ավանդային հաշվում) որոշակի ժամկետով: Ավանդատուն կարող է հաշվից հանել ավանդը պայմանագրով սահմանված ժամկետը լրանալիս կամ նախնական ծանուցումից հետո: ժամկետային ավանդների տոկոսադրույքներն ավելի բարձր են, քան ցպահանջ ավանդներինը:

Անհատի, խմբի կամ երկրի եկամուտը՝ ճշգրտված ըստ սղաճի պատճառով գնողունակության փոփոխումների: Օրինակ՝ եթե շուկայական միջին գները տասը տարում աճել են 20%-ով այդպիսով 20%-ով պակասեցնելով գնողունակությունը, ապա աշխատավարձերը պետք է ավելացվեն 20 %-ով, եթե իրական եկամուտը պետք է պահպանվի նույն մակարդակի վրա:

Աշխատողի համար իրական աշխատավարձը հավասար է իր աշխատավարձի եւ գների մակարդակի հարաբերությանը, հետևաբար, իրական աշխատավարձը չափվում է ապրանքների այն քանակով, որն այդ աշխատողը կարող է ձեռք բերել իր աշխատավարձով: Ֆիրմայի համար իրական աշխատավարձը վճարվող աշխատավարձի հարաբերությունն է թողարկման գնին:

Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպությունը (ISO International Organization for Standardization) հիմնադրվել է 1946 թվականին: ISO-ի նպատակն է ստանդարտացման սկզբունքների զարգացումը և դրանց հիման վրա ստանդարտների մշակումը, որոնք կնպաստեին ինտեգրացման գործընթացներին բիզնեսի տարբեր ոլորտներում: 1987 թվականին ISO-ի կոմիտեի կողմից մշակվեցին ISO 9000 սերիայի ստանդարտները (սերտիֆիկացիա ԻՍՕ 9000): Ստանդարտների երրորդ, ներկայումս գործող ԻՍՕ 9000-2000 համակարգը Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպությունը մշակել է 2000թ.:

Պայմանավորված է այն հավանականությամբ, որ կարոդ են բարձրանալ ապրանքների ու մատուցվող ծառայությունների գները և, որի պատճառով էլ հանկարծակի կարող է իջնել սպասվելիք շահույթի մեծությունը ևդրանից կախված բաժնետերերին տրվելիք շահաբաժինների գումարի չափը:

Տես' գնաճ

Որոշակի ժամանակաշրջանի ընթացքում գնի ընդհանուր մակարդակի աճի տարեկան տեմպ՝ արտահայտված տոկոսներով:

Բորսայի իրավիճակի ամենահանրահայտ ինդեքսն է, որն օգտագործվում է Նյու-Յորքի ֆոնդային բորսայում: Այն բաժնետոմսերի հատուկ կարս է: Ինդեքսը կազմված է. 30 արդյունաբերական կորպորացիաների, 20 տրանսպորտային, 15 կոմունալ սպասարկման ընկերությունների բաժնետոմսերի միջին կուրսերից և բոլոր այդ 65 կորպորացիաների ամփոփ կուրսից: Առաջին ցուցանիշը (արդյունաբերական 30 ընկերությունների վերաբերյալ) առավել ներկայացուցչական է, և հաճախ այդ նկատի ունեն, երբ ասում են Դոու-Ջոնսի ինդեքս: Դոու-Ջոնսի ինդեքսի հաշվարկման ժամանակ համարիչում օգտագործվում է տվյալ բաժնետոմսերի շուկայական գնի եւ անվանական գնի հարաբերությունը, իսկ հայտարարում' տվյալ բաժնետոմսերի ընդհանուր քանակության մեջ չվաճառված բաժնետոմսերի տեսակարար կշիռը:

Ֆինանսական վարձակալություն, որն իրենից ներկայացնում է գույքի ձեռքբերում և վարձակալման պայմանագրով նախատեսված որոշակի վճարի դիմաց, որոշակի պայմաններով և ժամկետով վերջինիս փոխանցում ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձանց՝ լիզինգը ստացողի կողմից գույքի գնման իրավունքով։

Արժույթի ազատ փոփոխվող, տատանվող փոխարժեք է, որի մեծությանը որոշվում է շուկայական իրադրությամբ, պահանջարկի եւ առաջարկի հարաբերակցությամբ և շուկայական այլ գործոններով, բ) ազգային արժույթի փոխարժեքի տատանումներն են, երբ դրա արժեքը չի ամրագրվում ոսկով կամ մեկ այլ ազգային արժույթով և, որը ձևավորվում է շուկայական տատանումների հետեւանքով' արտարժույթի առուծախի ազատ շուկայի պայմաններում:

Բաժնետիրական ընկերության վարչություն, բաժնետերերի ընդհանուր ժողովում ընտրված ղեկավար մարմին: Տնօրենների խորհրդի առկայությունը նախատեսված է երկրների մեծ մասի օրենսդրությամբ, սակայն, օրինակ. Գերմանիայում եւ Ֆրանսիայում այն չի ընտրվում, այլ նշանակվում է ընկերության դիտորդների խորհրդի կողմից: Տնօրենների խորհրդի վրա են դրվում բաժնետիրական ընկերության կառավարման Եւ ներկայացուցչական գործառույթներ, չնայած այն հանգամանքին, որ այդ գործառույթները փոխանցվում Են վարչության մեկ կամ երկու անդամի:

Եկամուտ, հարկերը վճարելուց հետո, որը չի ծախսվել սպառողական ապրանքների ձեռք բերելու վրա: Հավասար է' հարկերի վճարումից հետո ստացած եկամտից հանած անձնական սպառման ծախսերը:

Ձեռնարկության միջոցների նվազում կամ նրա պարտավորությունների ավելացում, որոնք առաջանում են տնտեսական գործունեության ընթացքում և հանգեցնում են սեփական կապիտալի մեծության նվազման: Ծախսերին վերաբերում են միջոցների տարբեր ծախսումները' իրացվող արտադրանքի ինքնարժեքը, ոչ արտադրական և վարչական ծախսերը, տոկոսների, վարձակալության վճարումները, աշխատավարձը, հարկերը եւ այլն:

Երկու պատահական մեծությունների համաձայնեցման աստիճանը չափող վիճակագրական բնութագիր

Ֆինանսական պայմանագրերում վաճառողի դիրքը արտացոլող տերմին

Երկարաժամկետ ֆինանսական գործիքների ֆինանսական շուկա

Կենսաթոշակային ֆոնդի փայերի ձեռք բերման նպատակով կատարված կուտակային հատկացումների, դրանց հաշվին ձեռք բերված ակտիվների և դրանց կառավարման արդյունքում ստացված եկամուտների հանրագումար:

Մասնակիցը՝ ներդրում կատարելով տվյալ ֆոնդում, այլ մասնակիցների հետ կիսում է տվյալ ֆոնդի ներդրումների և՛ ռիսկը, և՛ եկամտաբերությունը։

Ներդրում կատարելով՝ ֆոնդի մասնակիցը ձեռք է բերում փայ, որը հավաստում է վերջինիս մասնակցությունը տվյալ ֆոնդում։
Կենսաթոշակային ֆոնդի մասնակիցներին ֆոնդի ակտիվներից վճարումները կատարվում են կենսաթոշակի ձևով՝ մասնակցի կենսաթոշակային տարիքը լրանալուց հետո, ինչպես նաև օրենսդրությամբ նախատեսված այլ դեպքերում՝ մասնակցի ձեռք բերած փայերի քանակին համապատասխան։

Ֆոնդի միջոցները ներդրվում են տարբեր տեսակի արժեթղթերում՝ օրենսդրությամբ և ֆոնդի կանոններով սահմանված կարգով։

Սովորական բաժնետոմսեր, որոնք շահաբաժնի փոխարեն տրվում Են ընկերության սովորական բաժնետերերին: Կուտակային բաժնետոմսերը բաժնետիրոջ տարեկան եկամուտը վերածում են նրա իսկ սեփական միջոցների' միաժամանակ ազատելով եկամտահարկից:

Ռիսկի փոխանցման մեթոդ, որի գործողությունը բերում է հնարավոր շահույթից հրաժարման

Այն զուտ գումարը, որով ակտիվը ցույց է տրվում հաշվեկշռում: Այսինքն ակտիվի հաշվեկշռային արժեքը ցանկացած պահին հավասար է նրա սկզբնական արժեքից հանած այդ պահի դրությամբ կուտակված մաշվածության գումարը:

Երկրի տարածքում ստացված ամբողջական եկամուտը, այդ թվում' արտասահմանցիների սեփականություն հանդիսացող արտադրության գործոններից ստացվող եկամուտը: Երկրի տարածքում ապրանքների արտադրության և ծառայությունների գումարային ծախսերը: Մակրոտնտեսական ցուցանիշ է, որը բնութագրում է երկրի տնտեսության բոլոր ճյուղերում արտադրված ապրանքների և ծառայությունների արժեքը՝ նախատեսված վերջնական սպառման, կուտակման և զուտ արտահանման համար: ՀՆԱ-ն հաշվարկվում է երեք եղանակով' արտադրական, եկամուտների ձևավորման և եկամուտների օգտագործման (ծախսային): Արտադրական եղանակով ՀՆԱ-ն ստացվում է որպես ապրանքների եւ ծառայությունների ողջ թողարկման և միջանկյալ սպառման տարբերություն, կամ որպես տնտեսության ճյուղերում ստեղծված ավելացված արժեքի հանրագումար: Ընդ որում ըստ ճյուղերի ավելացված արժեքի ծավալները հաշվարկվում են հիմնական գներով, որոնք չեն ներառում ապրանքների և ներմուծման հարկերը, սակայն ներառում են ապրանքների և ներմուծման լրացուցիչ հատկացումները: Շուկայական գներով ՀՆԱ-ի հաշվարկման համար անհրաժեշտ է ավելացնել ապրանքների և ներմուծման զուտ (առանց լրացուցիչ հատկացումների) հարկերը: Ըստ եկամուտների ձեւավորման աղբյուրների համախառն ներքին արդյունքն արտացոլում է անմիջապես արտադրական գործընթացին մասնակցող միավորների, ինչպես նաև պետական հիմնարկներն ու տնային տնտեսությունները սպասարկող ոչ աոևտրային կազմակերպությունների կողմից ստացած սկզբնական եկամուտները: Եկամուտների օգտագործման եղանակով (ծախսային) հաշվարկված համախառն ներքին արդյունքն իրենից ներկայացնում է ապրանքների եւ ծառայությունների վերջնական սպառման ծախսերի, համախառն կուտակման եւ զուտ արտահանման հանրագումար:

Ձեռնարկատիրական գործունեություն է համարվում ինքնուրույն, սեփական ռիսկով իրականացվող գործունեությունը, որի հիմնական նպատակը գույք օգտագործելուց, ապրանքներ վաճառելուց, աշխատանքներ կատարելուց կամ ծառայություններ մատուցելուց շահույթ ստանալն է:

Անձ, որն իր վրա է վերցնում նոր գործ սկսելու և այն վարելու ոիսկը: Նախաձեռնող եւ գործարար անձ է. որը հայտնաբերում է գործունեության նոր ոլորտներ և փնտրում նոր ապրանքների եւ ծառայությունների արտադրության և վաճառքի նոր եղանակներ:

Զեղչային դրույք, որի դեպքում բաժնետոմսի դրամական վճարումների բերված սպասվող արժեքը հավասարվում է դրա գնին

Ֆինանսական գործիքի պարտավորության ամμողջությամμ մարման ժամանակահատված

փողի քանակություն, որն օգտագործվում է երկրների միջել վճարումների հաշվեկշռի պակասուրդը լրացնելու համար: Այդպիսիք են ոսկին, որոշ արտարժույթները (մասնավորապես ԱՄՆ-ի դոլարը, Եվրոն և ճապոնիայի իենը) և Արժույթի միջազգային հիմնադրամի արժույթը՝ փոխառման հատուկ իրավունքը: Արժույթի եվրոպական համակարգի անդամ երկրները միմյանց միջել հաշիվները փակելիս օգտագործում են նաև Եվրոպական արժույթի միավորը:

անհատի' եկամուտ բերելու ունակություն: Մարդկային կապիտալն ընդգրկում է բնածին ունակություններն ու տաղանդը, ինչպես նաեւ կրթությունը և ձեռք բերած որակավորումը:

գոյության ունեն ավելի քան 200 սահմանումներ, որոնք էապես տարբերվելով միմյանցից, ունեն նաև ընդհանուր եզրեր: Լոնդոնի մարկետինգի ինստիտուտի բնորոշմամբ այն «կառավարման գործողություն է, որն առանձնահատուկ ապրանքի կամ ծառայության նկատմամբ արդյունավետ պահանջարկի, գնորդի գնողունակության որոշման եւ նրան հնարավոր սպառող դարձնելը կազմակերպում և ղեկավարում է այնպես, որ ընկերության համար ձեռք բերվի պլանավորված շահույթ եւ լուծվեն այլ խնդիրներ»: Այսինքն, ապրանքներն ու ծառայությունները ներկայացվում և բաշխվում են արտադրողի, բաշխողի եւ հասարակության շահերի հաշվարկման միջոցով: Բառացի նշանակում է շուկայավարություն, որի նպատակն է առավելագույն շահույթի ստացումը' կապված նոր արտադրատեսակների մշակման, դրանց թողարկման, իրացման և ծառայությունների մատուցման հետ: Հիմնական գործառույթներն Են պահանջարկի, գնագոյացման, գովազդի, իրացումը խթանելու, ապրանքատեսակների պլանավորման հարցերի մշակումը և այլն:

Կազմակերպություններ, ֆինանսական միջնորդներ, որոնց գործունեության հիմնական ոլորտը կապված է մասնավոր, պետական և այլ տնտեսավարող սուբյեկտներին գործունեության ֆինանսավորման համար կապիտալի ներգրավման ուղղությամμ օգնության ցուցաբերման հետ

համարվում է Հայաստանի Հանրապետության «Նվազագույն ամսական աշխատավարձի մասին» օրենքով սահմանված նվազագույն աշխատավարձի դրույքաչափը, բ) ապրելու նվազագույն մակարդակի ապահովման համար անհրաժեշտ սպառողական բարիքների և ծառայությունների գինը։

որեւէ մեկին գույք կամ գույքային իրավունքների հանձնումը կամ որեւէ մեկին գույքային պարտականություններից ազատումը:

կապիտալի ներդրումն է (դրամական, նյութական և ոչ նյութական ձևերով) ձեռնարկատիրական գործունեություն իրականացնող օբյեկտներում' եկամուտ (տոկոս կամ շահաբաժին) ստանալու, կապիտալն ու ակտիվներն ավելացնելու կամ այլ նպատակներ իրագործելու համար, այսինքն դրամի օգտագործումն է՝ ավելի մեծ քանակությամբ դրամ ստանալու նպատակով: Ներդրումներին վերաբերում են դրամական միջոցները, նպատակային բանկային ավանդները, փայաբաժինները, բաժնետոմսերը և այլ արժեթղթերը, տեխնոլոգիաները, մեքենաները, սարքավորումները, լիցենզիաները, վարկերը, ցանկացած այլ գույքը և գույքային իրավունքները, մտավոր արժեքները, որոնք ներդրվում են ձեռնարկատիրական գործունեություն իրականացնող օբյեկտներում: Հաշվառման, վերլուծության և պլանավորման նպատակներով ներդրումները դասակարգվում են ըստ տարբերհատկանիշների ա) ըստ միջոցների ներդրման օբյեկտների՝իրական և ֆինանսական: Իրական ներդրումները կապիտալներդրումներն են որևէ արտադրանքի արտադրության մեջ: Դրանց արդյունքն է իրական կապիտալի (շենքեր, սարքավորումներ, ապրանքանյութական պաշարներ և այլն) հավելաճը: Ֆինանսական ներդրումներն արժեթղթեր ձեռք բերելու համար կատարված ծախսերն են, ինչպես նաև բանկային ավանդները: Այսդեպքում իրական կապիտալի հավելաճ տեղի չի ունենում: Անհատների, կազմակերպությունների և ֆինանսական հաստատությունների կողմից կատարվողփաթեթային ներդրումները ծառայում են շահաբաժնի, տոկոսի, վարձավճարի և կապիտալի աճի ձևով եկամուտ ստանալու նպատակով, բ) ըստ ներդրման մեջ մասնակցության բնույթի ուղղակի և անուղղակի, գ) ըստ ներդրման ժամանակաշրջանի' կարճաժամկետ և երկարաժամկետ, դ) ըստ ներդրումային ռեսուրսների սեփականության ձևերի՝ մասնավոր, պետական և համատեղ ե) ըստ տարածքային հատկանիշի' ներքին և օտարերկրյա ներդրումներ:

Կազմակերպության ընթացիկ ակտիվների և պարտավորությունների միջև տարբերություն

բաժնետերերին շահաբաժիններ վճարելու ուղղությամբ կազմակերպության քաղաքականությունը

պայմանների ամբողջություն, որոնց միջոցով ապրանքի (ծառայության) գնորդները և վաճառողները միմյանց հետ շփման մեջ են մտնում այդ ապրանքը (ծառայությունը) գնելու կամ վաճառելու նպատակով:

շահույթի բաշխումը բաժնետերերի միջև իրենց պատկանող որոշակի դասի բաժնետոմսերի քանակին համամասնորեն:

այն մնացորդային գումարն է, որը մնում է ծախսերը հասույթից հանելուց հետո: Ցանկացած գումար,որը գերազանցում է հաշվետու ժամանակաշրջանի սկզբի կապիտալը պահպանելու համար պահանջվող գումարը, շահույթ է: Այլ կերպ ասած սեփականատերերի եկամուտ, հասույթ' հանած ծախսերը:

Ակտիվներ, որոնց արժեքը կապված չէ դրանց ֆիզիկական մարմնավորման հետ

1) արտասահմանյան ֆիզիկական եւ իրավաբանական անձինք, ինչպես նաև տվյալ երկրի անձինք, որոնք մշտապես բնակվում են արտասահմանում և գործում են ապրած երկրի օրենսդրության համաձայն: 2) տվյալ տարածքում գտնվող արտասահմանյան դիվանագիտական, առևտրական և այլ պաշտոնական ներկայացուցչությունները, ինչպես նաև ձեռնարկությունների, ընկերությունների. ֆիրմաների եւ կազմակերպությունների ներկայացուցչությունները. որոնք չեն իրականացնում տնտեսական և այլ աոեւտրային գործունեություն: Ոչ գործակալ (ռեզիդենտ) տերմինն օգտագործվում է արտաքին տնտեսական ոլորտում' ներդրումային և մաքսային պրակտիկայում: Հարկման և օրենսդրական կարգավորման ռեժիմը ոչ ռեզիդենտի համար կարող է տարբերվել տվյալ երկրի գործակալների համար սահմանված ռեժիմից և հաճախ որոշվում է միջպետական համաձայնագրերով.

Տոկոսի կամ մասնակի մարումների որոշ մասի կամ ամբողջությամμ չվճարման վտանգ (default risk) 

բանկի ընթացիկ հաշվից փող փոխանցելու կամ դուրս գրելու փաստաթուղթ: Դա այն արժեթուղթն է, որը պարունակում է չեկ տվողի որևէ բանով չպայմանավորված գրավոր կարգադրությունը բանկին' չեկը տիրապետողին վճարել ղրանում նշված գումարը:

Ռիսկերի կառավարման և պորտֆելային ներդրումների ընտրության քանակական վերլուծություն

բաժնետերերի կողմից կազմակերպության ցանկացած ակտիվի նկատմամբ պահանջը

Մնացորդային արժեքի նկատմամբ հաշվարկվող տոկոսներ

համարվում է երկու կամ մի քանի անձանց համաձայնությունը, որն ուղղված է քաղաքացիական իրավունքների և պարտականությունների սահմանմանը, փոփոխելուն կամ դադարեցմանը: Քաղաքացիները և իրավաբանական անձինք ազատ են պայմանագիրը կնքելիս: Պայմանագիր կնքելուն հարկադրել չի թույլատրվում, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ պայմանագիր կնքելու պարտականությունը նախատեսված է կամովին ստանձնած պարտավորությամբ: Կողմերը կարող են կնքել ինչպես օրենքով կամ այլ իրավական ակտերով նախատեսված, այնպես էլ չնախատեսված պայմանագիր:

մարդկանց' ապրանքներ և ծառայություններ գնելու ցանկությունն ու ունակությունը:

Ռիսկի մակարդակ, որին ենթարված է կազմակերպության ունեցվածքը

ռիսկի նվազեցման և դրա հետ կապված ծախսերի միջև հարաբերակցության սահմանում, ինչպես նաև գործողությունների իրականացման որոշումների կայացում

Կազմակերպության ակտիվների և պարտավորությունների տարբերություն

Առևտրային ֆինանսական փոխանակային գործարք՝ տարատեսակ ակտիվների փոխանակության տեսքով, որտեղ տարադրամի, արժեթղթերի գնման (վաճառքի) գործարքի կնքումն ուղեկցվում է կոնտրգործարքի կնքմամբ, այսինքն՝ այն գործարքի, որը վերաբերում է նույն ապրանքի հակառակ վաճառքին (գնմանը) որոշակի ժամկետ անց նույն կամ այլ պայմաններում

Իրենց հարստությունը կրկնապատկելու նպատակով ռիսկի դիմող ներդրողներ

Ակտիվների գների կամ եկամտաբերության միջև տարբերություն

Տոկոսադրույք, որով ֆինանսական գործիքում կարող են ներդրվել միջոցներ

Պայանագրով նախատեսված ժամկետում վարկի չմարման ռիսկ

Տոկոսադրույքի մակարդակ, որից ցածր վարկառուն չի կարող իջեցնել ներգրավված միջոցների տոկոսները

Տոկոսադրույքի մակարդակ, որից բարձր վարկային պայմանագրի ամբողջ ընթացքում վարկատուն իրավունք չունի այն բարձրացնելու: Դրանում շահագրգռված է վարկառուն։

Վարկի կամ խնայողական հաշվի գործող տոկոսադրույք, որը հաշվի է առնում բարդ տոկոսները

Հաճախորդների բանկերի պահպանմանը հանձնված և որևէ գործարք իրականացնելիս բանկից պահի դրությամբ (առանց ժամկետը նշելու) հանվող միջոցներն են։ Նմանատիպ ավանդները բանկի կողմից ներգրավվում են սովորականից ավելի ցածր տոկոսադրույքով։

Ապահովագրության պայմանագիր, որով նախատեսվում է հաճախորդի կյանքի ամբողջ ընթացքում պարբերաμար դրամական վճարումներ

Ազգային արժույթի միավորի գինն արտահայտած այլ երկրի արժույթի միավորի գնով

Մասնագիտացված ներդրումային կազմակերպության կամ այլ ֆինանսական ինստիտուտի կողմից կառավարվող` ներդրողների խմբի կողմից ձեռքբերված բաժնետոմսերի, պարտատոմսերի կամ այլ ակտիվների պորտֆել

Մեկ կամ մի քանի կոնկրետ անձանց հասցեագրված առաջարկն է, որը որոշակիորեն արտահայտում է առաջարկողի մտադրությունը։ Ընդ որում պայմանագիրը կարող է համարվել կնքված, եթե այդ առաջարկն ընդունվել է հասցեատիրոջ կողմից։ Օֆերտան պետք է ներառի պայմանագրի էական կամ կարևոր պայմանները։

Նախօրոք սահմանված գնով ապագայում ապրանք կամ ակտիվ գնելու կամ վաճառելու իրավունք

Գիտություն այն մասին, թե ինչպես են մարդիկ որոշակի ժամանակահատվածի ընթացքում կառավարում դրամական միջոցների մուտքերը և ծախսերը

Ակտիվների և ռիսկերի փոխանակման, ֆինանսական գործարքների կնքման համար ֆինանսական շուկաների և ինստիտուտների համակարգ

Նախօրոք պայմանավորված գնով կողմերի միջև համաձայնություն ապագայում փոխանակություն կատարելու համար

Ստանդարտացված ֆորվարդային պայմանագիր, որի վաճառքն իրականացվում է որոշակի բորսաներում

Վնասի չփոխհատուցվող մաս